W czwartek, 19 czerwca, Spycimierz po raz kolejny stał się miejscem niezwykłego wydarzenia, które co roku przyciąga tysiące pielgrzymów i turystów z całej Polski i zagranicy. Uroczystość Bożego Ciała w tej niewielkiej miejscowości ma szczególny wymiar – dzięki kwietnym dywanom – układanym z wielkim pietyzmem przez mieszkańców.
Jest taki jeden czwartek w roku, który w Spycimierzu jest inny niż wszystkie. To dzień, kiedy wiara spotyka się z tradycją, a ulice miejscowości zamieniają się w dzieło sztuki. Tutaj Boże Ciało nie zaczyna się w chwili procesji, ale już o świcie, gdy setki dłoni pochylają się nad ziemią układając dywany z kwiatów.
Poranek – pierwsze kwiaty, pierwsze wzory
Od wczesnych godzin porannych na trasie procesji słychać było odgłosy rozmów, śmiechy i skrzypiące taczki wypełnione ziemią i kwiatami. Mieszkańcy – młodsi czy starsi – rozwijali sznurki, szkicowali wzory kredą i niemal metodycznie układali płatek do płatka.
My zaczęliśmy około 10, ale niektórzy byli tu znacznie wcześniej. Każda rodzina odpowiada za swój fragment, my na przykład układamy odcinek liczący 18 m – mówił pan Grzegorz.
Każdy odcinek trasy jest dobrze przemyślany i zaplanowany. Jeśli chodzi o wzory, często przygotowywane są z wyprzedzeniem, rysowane na papierze, a następnie przenoszone na ziemię za pomocą różnych narzędzi i szablonów. W tym roku obok motywów religijnych, takich jak krzyże, kielichy, gołębie symbolizujące Ducha Świętego czy postacie świętych, pojawiły się także kompozycje geometryczne i florystyczne, układane z płatków róż, rumianków, piwonii, bławatków.
Ja bardzo lubię rozety i nie może ich zabraknąć na naszym odcinku, ale staramy się, by każdego roku dywany były inne. Czasem inspiracją są same kwiaty, które budzą pewne skojarzenia i podsuwają nam pomysły – mówi pani Zofia, mieszkanka Spycimierza.
W ruch poszły nie tylko żywe kwiaty, ale i suszone płatki, ziemia, liście, piasek barwiony naturalnymi pigmentami. Przy trasie stały skrzynie i kosze pełne kolorów, które w rękach twórców zamieniały się powoli w misterne obrazy.
Praca była żmudna i wymagała cierpliwości oraz dokładności, ale na twarzach mieszkańców nie rysowało się zmęczenie, raczej radość i duma z dobrze spełnionego obowiązku.
W tym roku podobnie jak w ubiegłym, w pozyskiwanie kwietnego surowca zaangażowały się szkoły i przedszkole z terenu gminy Uniejów. Dzieci i młodzież przynosiły do swoich placówek kwiaty z podziałem na gatunki i kolory a stamtąd trafiły do Spycimierza. Pomoc młodych okazała się bardzo cenna, gdyż ich pracy obyło się bez konieczności nabywania kwiatów z zewnątrz, a dywany zachowały swój pierwotny charakter, pozostając niemal w całości „darem natury”.
Popołudnie – ostatnie szlify i napięcie oczekiwania
Około godziny 14.00 dywany były prawie gotowe. Trasa Bożego Ciała zamieniła się w barwną pachnącą mozaikę. Mieszkańcy dopracowywali szczegóły, poprawiali krawędzie, uzupełniali brakujące płatki, zraszali kobierce wodą, by dłużej zachowały świeżość. Na kilka godzin przed procesją cała trasa wyglądała jak żywe malowidło.
To nie jest jedynie widowisko czy dekoracja, to modlitwa ułożona z kwiatów, świadectwo naszej wiary – zwrócił uwagę jeden z mieszkańców.
Spacerując trasą można było dostrzec, że tutejsza tradycja jest żywa. W układanie kwiatów angażują się całe wielopokoleniowe rodziny i nie chodzi tu jedynie o zwykłą pomoc młodszych wobec starszych. Dzieci i młodzież są bardzo mocno zaangażowani. Układanie kwiatów stanowi element ich tożsamości.
Kiedy widzę dzieci, które teraz uczą się układania wzorów, wiem, że to nie zginie – stwierdził pan Stanisław, były sołtys Spycimierza.
Wieczór – chwila kulminacyjna
O godz. 17.00 rozpoczęła się msza św. odprawiona przez ks. Remigiusza Malewicza z Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Zaraz po niej ruszyła uroczysta procesja Bożego Ciała. Kapłan z Najświętszym Sakramentem przeszedł pośród tysięcy kwiatów, które przez cały dzień były centrum pracy i podziwu, a teraz stały się drogą wiary.
W tym roku w procesji wzięli udział Goście z Mikstatu – bractwo św. Rocha.
Trudno jeszcze dokładnie oszacować, ile osób odwiedziło w tym roku Spycimierz. Mieszkańcy podkreślają, że było tłumniej niż ostatnio.
Tyle ludzi to chyba jeszcze nie było. W zeszłym roku mówili, że było około 40 tys. Gości, a dziś to wygląda na jeszcze więcej – zauważa wspomniany pan Stanisław, który od lat obserwuje uroczystości.
Zainteresowanie tradycją nie gaśnie. Co więcej wpisanie spycimierskich kwietnych dywanów na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO w 2021 roku znacząco podniosło rangę tego wydarzenia i przyciąga co roku coraz większe grono odwiedzających.
Takie właśnie jest Boże Ciało w Spycimierzu – pełne tradycji, wspólnoty, piękna, które rodzi się z prostych gestów i ogromnego serca.
A.Ow.
Szkoły i przedszkole ponownie zaangażowany się w Spycimierskie Boże Ciało
Kwietne dywany stanowią zawsze duże wyzwanie w kontekście pozyskiwania kwiatów. W tym roku w pomoc w gromadzenie kwietnego surowca ponownie zaangażowały się uniejowskie placówki oświatowe.
Tym, co wyróżnia spycimierską tradycję, nie tylko w skali kraju, ale także na tle innych miejsc na świecie to zbieranie kwiatów na okolicznych łąkach i polach. Proces tworzenia zaczyna się już kilka dni przed świętem, wtedy można dotrzeć tzw. „kwietne wycieczki” czyli grupy osób, które zbierają surowiec do swoich obrazów. Każdego roku mieszkańcy stoją jednak przed dylematem – czy wystarczy kwiatów na utworzenie dywanu.
Aby lepiej zobrazować zapotrzebowanie na roślinny materiał, warto wziąć pod uwagę, że na usypanie zaledwie 1 metra kw. kwietnego kobierca potrzeba około 250 goździków, tymczasem rodziny układają średnio od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów trasy.
W tegoroczne przygotowania do Bożego Ciała zaangażowały się nie tylko rodziny z parafii, ale również uczniowie placówek oświatowych z terenu gminy Uniejów.
W dniach poprzedzających uroczystości dzieci zbierały kwiaty, które przynosiły do szkół i przedszkola z podziałem na gatunki i kolory, a stamtąd, zupełnie jak z centrum logistycznego trafiały do Spycimierza i zostały wykorzystane przy układaniu kwietnych dywanów.
Jestem pełna podziwu dla dzieci. Przynosiły płatki róż, maki, chabry, nagietki – wszystko, co nadaje się do układania kwietnych wzorów. Co więcej, mają świadomość, że to nie tylko pomoc, ale udział w czymś wyjątkowym – mówi jedna z nauczycielek przedszkola w Uniejowie.
Pomysłodawcą tej formy pomocy jest burmistrz Józef Kaczmarek. W ubiegłym roku zaproponował, by zaangażować młodzież i dzieci ze szkół, aby uzupełnić kwiatowe deficyt, ale i zachować dzięki temu pierwotny wymiar tradycji. Pomysł okazał się strzałem w dziesiątkę, gdyż zarówno szkoły jak i przedszkole mocno wsparły zasoby układających mieszkańców. Dlatego w tym roku działanie powtórzono i tu również dzieci włączyły się w inicjatywę.
Co więcej, zbiórka kwiatów była okazją do rozmów o tradycji, o lokalnym dziedzictwie. Dla niektórych dzieci to często pierwszy kontakt z tym, czym naprawdę jest Boże Ciało w Spycimierzu – nie tylko procesją, ale wspólnym wysiłkiem wielu pokoleń.
Dostarczone kwiaty zasiliły zasoby potrzebne do wykonania misternych kobierców kwiatowych. Mieszkańcy Spycimierza podkreślają, że taka pomoc jest niezwykle cenna , a włączanie najmłodszych w przygotowania pomaga zachować tradycję na kolejne pokolenia.
Dziękujemy dyrektorom placówek – Piotrowi Kozłowskiemu, Edycie Miśkiewicz i Ewie Kolasie za wsparcie oraz wszystkim uczniom i ich rodzicom, którzy wzięli udział w zbieraniu kwiatów. Owo zaangażowanie ma jeszcze jedną wartość – pomaga w budowaniu poczucia zbiorowej odpowiedzialności za lokalne dziedzictwo.
Dyrektorzy zapowiadają, że wysiłek dzieci zostanie doceniony i planują dla nich nagrody.
A.Ow.
źródło: Spycimierskie Boże Ciało 2025 – Uniejów
