Zagospodarowane brzegi rzeki Warty wraz z urządzoną Winnicą Bogumiła były tego lata jednym z chętniej odwiedzanych przez mieszkańców oraz gości uzdrowiska miejsc na mapie Uniejowa. Choć nadeszła jesień, nadal warto wybrać się na spacer bulwarami, zwłaszcza, że udostępniona niecały rok temu inwestycja wciąż się zmienia i przybywa w niej atrakcji. Teraz w ramach przechadzki mogą Państwo dodatkowo wzbogacić się o cenną wiedzę na temat gminy.

W tym tygodniu w ciągu spacerowym wzdłuż wybrzeża po stronie miejskiej wypełniły się treściami drewniane ramy. W sumie na powstałą w taki sposób ścieżkę edukacyjną składa się 15 tablic, które poruszają różnorodną tematykę:

• Bulwary Nadwarciańskie – najbardziej słoneczna ulica w Uniejowie;
• Uniejowskie winnice;
• Uzdrowisko Termalne Uniejów – zdrowie przez wodę;
• Święci patroni Ziemi Uniejowskiej;
• Uniejów: historia w pigułce;
• Spycimierz – ukwiecony ogród;
• Energia geotermalna – naturalne bogactwo Uniejowa;
• Ekologiczna energia oświetla i ogrzewa Uniejów;
• Wilamów – miejsce z niezwykłą historią;
• Wielenin – historyczna osada z wielkim potencjałem;
• Miasto nad rzeką;
• Dolina Środkowej Warty;
• Maria Konopnicka – poetka tej ziemi;
• Uniejów – przepis na lepszy klimat;
• Uniejów nożem i widelcem;

Treści zamieszczone na tablicach opracował zespół w składzie: Andżelika Wochna, Jędrzej Kałużny oraz Tomasz Wójcik, pod kierunkiem Andrzeja Szoszkiewicza z firmy Smartlink. Projekt został przygotowany pod względem graficznym tak, by nawiązywał do banerów turystycznych zawieszonych w maju w Rynku Miejskim oraz przy kompleksie „Termy Uniejów”.

(MB)

W miniony piątek Pani Dyrektor Beata Szymczak zaprosiła do biblioteki członków Stowarzyszenia ze Spycimierza, przedstawicieli samorządu oraz zespół badawczy z Wydziału Nauk Geograficznych UŁ na drugie spotkanie warsztatowe, organizowane w ramach spycimierskiego projektu. Ciekawą dyskusję o prowadzonych i zaplanowanych inwestycjach kontynuowano wieczorem w szerszym gronie, na konsultacjach społecznych z mieszkańcami Spycimierza.

Pierwsze warsztaty na temat programów edukacyjnych, proponowanych do włączenia w szeroki zakres działalności budowanego obecnie Centrum Spycimierskie Boże Ciało odbyły się tydzień wcześniej, 23 września br. w siedzibie MGBP w Uniejowie. Relacja ze spotkania znajduje się wśród starszych wpisów na stronie, w artykule pt. „Warsztaty w bibliotece”. Podjęte wówczas dyskusje, m.in. nad kształtem koncepcji ścieżki historyczno – przyrodniczej w Spycimierzu oraz ofertą programową Centrum Spycimierskie Boże Ciało miały swoją kontynuację na kolejnym spotkaniu zorganizowanym w ramach projektu pn. „Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu w kontekście krajobrazu kulturowo-przyrodniczego”.

Ścieżka edukacyjna w Spycimierzu

Warsztaty rozpoczął dr Jędrzej Kałużny. W formie prezentacji omówił przyjęte założenia ścieżki przybliżającej historię i dziedzictwo kulturowe oraz przyrodnicze Spycimierza i jego okolic. Zaangażowani w opracowanie koncepcji historycy – regionaliści, wyznaczyli miejsca o kluczowym znaczeniu dla dziejów wsi i kultywowania tradycji układania kwietnych dywanów, które zostaną oznakowane tablicami z opisem, aktualnymi oraz archiwalnymi zdjęciami.

W projekcie założono wykonanie dwóch rodzajów tablic: dwóch większych, informacyjnych oraz dwunastu tabliczek historycznych. Pierwsza zostanie zamontowana przy Placu Kościelnym i będzie zawierać opis dziejów Spycimierza oraz tradycji układania kwietnych dywanów, plan oraz mapę ścieżki. Na drugiej tablicy, kwiatowej znajdzie się opis charakterystycznych roślin regionu spycimierskiego, w tym kwiatów używanych do ubierania drogi.

Plansze przygotowane w ramach ścieżki edukacyjnej będą z kolei opisywały bogatą, kilkusetletnią historię tego miejsca: kościół – najstarsze kościoły zgodnie z kroniką Galla Anonima; zegar słoneczny; gród kasztelański i kasztelanowie Spycimierscy; kamień opokę; ołtarze świętych – Julianny, Barbary, Antoniego i Krzyża; cmentarze prehistoryczne i nowe; bunkier z II wojny światowej; produkty naturalne i żywność oraz Siekiernik – strugę i Wartę oraz dawne trakty. Rozszerzone opisy historyczne wraz mapą i zdjęciami zostaną umieszczone w Portalu Spycimierskim w formie wirtualnej, co umożliwi ciągły dostęp do cennej wiedzy o Spycimierzu.

W projekcie zaplanowano także montaż dwóch witaczy przy drogach wjazdowych.

Nie będą to jednak typowe tablice. Chcieliśmy zaproponować coś, co będzie tak jak Spycimierz – wyjątkowe. W tym celu szukaliśmy rozwiązania, które pozwoli wyeksponować na witaczu żywe kwiaty, ponieważ tylko takich parafianie używają do ubierania drogi i zapewni trwały efekt, tak by informator posłużył na lata. Propozycję, która spełni jednocześnie obie te przesłanki chcemy Państwu pokazać w formie jeszcze pierwotnego projektu – zapowiedział dr Kałużny.

Podstawę konstrukcji będzie stanowiła solidna rama, wykonana ze stali na kształt totemu. Na stałe będą do niej przytwierdzone: nazwa miejscowości, powitanie oraz elementy graficzne zaczerpnięte z logotypu Spycimierskie Boże Ciało. Zespolona z ramą metalowa kratownica umożliwi mocowanie na witaczu donic z kwiatami oraz tymczasowych, sezonowych dekoracji, dając swobodę tworzenia różnych kompozycji, dzięki czemu konstrukcja może się cały czas zmieniać. Witacz będzie w ten sposób podążał za rytmem natury, dostosowywał się do panującej pory roku i podobnie jak ulotne piękno spycimierskich dywanów – ucieszy oko powracających do Spycimierza pielgrzymów za każdym razem czymś nowym.

Spycimierz w kontekście turystyki zrównoważonej

Druga część spotkania dotyczyła zagadnień związanych z budową i rozwijaniem markowego produktu turystyki zrównoważonej. Blok poprowadził prof. Bogdan Włodarczyk wraz z zespołem naukowym: prof. Jolantą Wojciechowską, dr Beatą Krakowiak, dr Marzeną Makowską-Iskierka oraz mgr Michałem Dudą z Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego. Pan Profesor rozpoczął swoją prezentację od teoretycznego wprowadzenia w tematykę turystyki zrównoważonej.

Turystyka zrównoważona, nazywana także odpowiedzialną, ma na celu maksymalne zminimalizowanie negatywnego wpływu turystyki na środowisko naturalne oraz kulturę lokalną, przy jednoczesnym generowaniu możliwości zatrudnienia dla lokalnych mieszkańców. Opiera się na dążeniu do rozwoju regionu i promowaniu lokalnych wytworów kultury, mając jednak na uwadze poszanowanie zasobów przyrody i społeczno-kulturalnego autentyzmu społeczności.

Trudno zaprzeczyć stwierdzeniu, że założenia opisane powyżej praktycznie w całości odnoszą się do Spycimierza, tzn. powinny stanowić drogowskaz na ścieżce skutecznego planowania zrównoważonego rozwoju turystyki na terenie parafii. Głównym celem działań, prowadzonych z udziałem wszystkich członków społeczności lokalnej, ma być przede wszystkim wspieranie lokalnego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, na co zwrócono uwagę podczas formułowania rekomendacji do realizacji w Spycimierzu.

Duże znaczenie dla turystyki zrównoważonej ma dopuszczenie udziału lokalnej społeczności do procesów planowania. Oprócz bogatych walorów przyrodniczych terenu, to jego mieszkańcy będą odgrywać najważniejszą rolę w rozwoju turystyki. Dlatego poza warsztatami w bibliotece, w piątek po godz. 18.00 w sali OSP w Spycimierzu, dodatkowo przeprowadzono konsultacje społeczne, w których wzięli udział parafianie.

Propozycja logotypu

W ramach ostatniej części piątkowych warsztatów i konsultacji prezentację identyfikacji wizualnej oraz logo zaprojektowane na potrzeby działalności Centrum Spycimierskie Boże Ciało, poprowadził p. Andrzej Szoszkiewicz. Zaproponowany znak kolorystyką i układem płatków kwiatowych nawiązuje do logotypu Parafialnego Stowarzyszenia „Spycimierskie Boże Ciało”, inspirowanego kształtem zabytkowej monstrancji – z białą hostią umieszczoną w wielobarwnym kwiatostanie. Odwołuje się w ten sposób do dywanów układanych w dniu uroczystości Bożego Ciała, ustanowionej dla uczczenia Jezusa Chrystusa w Najświętszym Sakramencie. Z kolei, w identyfikacji wizualnej, zaprojektowanej na przyszłe potrzeby spycimierskiej instytucji, układ płatków tworzy literę „C”. Efekt wzmacnia dodatkowy wzór kwiatowy w kolorze czerwonym, zastosowany również w warstwie tekstowej logotypu, dla podkreślenia wyrazu „CENTRUM”.

Znak nawiązuje do czynności układania dywanów kwiatowych zarówno w sposób bezpośredni, jak i na zasadzie bliższych oraz dalszych skojarzeń. Częściowy obrys płatków symbolizuje wzór szablonów, które Parafianie rysują na jezdni, rozpoczynając o świcie, w dniu uroczystości pracę przy układaniu dywanów kwiatowych. Po zaznajomieniu się z historią i dziedzictwem Spycimierza, co wśród wielu innych aktywności będzie oferować Centrum, w kształcie znaku można zidentyfikować również zarys średniowiecznego grodziska w Spycimierzu.

Koncepcja znaku graficznego wraz z uzasadnieniem wszystkich jego elementów i odwołaniami do miejscowej tradycji zostały wyczerpująco omówione i przedyskutowane także z zebranymi w sali OSP mieszkańcami, członkami parafii w Spycimierzu i zaproszonymi gośćmi. Jednak tym zabiegiem, który najskuteczniej zjednał sobie rzeszę zwolenników pomysłu, było pokazanie na konkretnych przykładach w jaki sposób logo będzie używane w materiałach promocyjnych i biurowych, na przedmiotach codziennego użytku czy w przestrzeni Centrum oraz w jego otoczeniu. Pan Szoszkiewicz przygotował i zademostrował projekt wizytówki i papieru firmowego, wizualizację bawełnianej torby, banner reklamowy oraz elewację budynku – wszysko estetycznie ozdobione logotypem:

Konferencja naukowa NIEMATERIALNE DZIEDZICTWO KULTUROWE

Kolejnym wydarzeniem, związanym z pielęgnowaniem spycimierskiej tradycji, będzie konferencja naukowa „Niematerialne dziedzictwo kulturowe – znaczenie i rola w kontekście krajobrazu kulturowego”, zaplanowana na 16-17 listopada w Uniejowie. Data jest nieprzypadkowa. Konferencja odbywa się w rocznicę wpisu na Listę UNESCO tradycji dywanów kwiatowych na procesję Bożego Ciała, co stanowi dla parafian Spycimierza, mieszkańców i władz miasta i gminy Uniejów okazję nie tylko do świętowania, ale też do odpowiedzialnego namysłu nad zarządzaniem swoim dziedzictwem. I do takiej debaty zachęcają polskie doświadczenia ostatnich kilku lat, od kiedy w 2017 r. rozpoczęły się starania o pierwszy polski wpis na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości, zwieńczone włączeniem do niej w 2018 szopkarstwa krakowskiego. Doświadczenia te daje się sprowadzić do stwierdzenia: „Wpis na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego – i co dalej?” Przed takim pytaniem stają depozytariusze zjawisk wpisanych na Listę krajową dziedzictwa niematerialnego, do Krajowego rejestru dobrych praktyk w ochronie dziedzictwa niematerialnego, czy wreszcie – na Listę UNESCO. Z ich bezradności i zagubienia, z pozostawieniem częstokroć samym sobie z tym „dobrodziejstwem”, jakim jest wpis, wynika organizacja niniejszej konferencji.

Dziedzictwo niematerialne nie istnieje w próżni kulturowej, a zawsze jest zależne od kontekstu – holistycznie rozumianego krajobrazu kulturowego, na który składają się elementy historii obszaru, jego zabytki, przyroda, cały kontekst społeczny, ekonomiczny, instytucjonalny itd. Stąd propozycja ukierunkowania rozważań podczas konferencji na ochronę i zarządzanie dziedzictwem niematerialnym w aspekcie materialnych zasobów i dóbr kultury, dziedzictwa przyrodniczego, historycznego, obyczajowego i związanych z nimi wartości duchowych. Opisane założenia, leżące u podstaw pomysłu na spycimiersko-uniejowską konferencję naukową AD 2022, w całości mieszczą się w pojęciu ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego w myśl Konwencji UNESCO z 2003 r. W ramach spotkania zapraszamy do uszczegółowienia rozważań nad problemami ochrony i holistycznego zarządzania dziedzictwem niematerialnym. Po szczegóły nt. udziału w konferencji odsyłamy Państwa do portalu www.spycimierskiebozecialo.pl.

(MB)

Warsztaty i konsultacje przeprowadzono w ramach projektu pn.: „Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu w kontekście krajobrazu kulturowo-przyrodniczego” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Głównym założeniem projektu drugiego etapu rewitalizacji jest poprawa stanu technicznego zabytku i zabezpieczenie go przed niszczeniem na skutek zawilgocenia oraz aktów wandalizmu. Dwa postępowania przetargowe pozwoliły wreszcie wyłonić wykonawcę, z którym wczoraj podpisano umowę na remont.

Prawosławna kaplica grobowa rodziny generała Aleksandra Tolla, nazywana potocznie „cerkiewką” została wzniesiona w 1885 r. Budynek wpisany do rejestru zabytków w 1987 r., świadczy o mozaice kulturowej i religijnej dawnego Uniejowa. Niestety, kaplica z uwagi na położenie wewnątrz lasu, jest narażona na niekorzystny wpływ środowiska. Prace konserwatorskie, które samorząd zamierza przeprowadzić w obiekcie, mogą skutecznie zapobiec jego destrukcji.

Wykonawca wyłoniony w drugim przetargu

W ogłoszonym w lipcu br. przetargu na wykonanie prac remontowych w ramach zadania pn.: „Rewitalizacja cerkwi w Uniejowie – etap II” nie udało się wyłonić wykonawcy. Unieważnioną – z powodu braku ofert – procedurę powtórzono w drugiej połowie sierpnia. W wyznaczonym terminie do 7 września jedno przedsiębiorstwo było zainteresowane realizacją zlecenia. Firma Usługi Remontowo Budowlane Michał Pawłowski ze Zgierza wyceniła koszt realizacji zlecenia na kwotę 217.035,00 zł, udzielając przy tym gwarancji na okres 36 miesięcy. Zaproponowana cena jest o 56 tys. zł wyższa od kwoty, którą Gmina zamierzała przeznaczyć na sfinansowanie inwestycji (159 tys. zł brutto).

Biorąc pod uwagę fakt, że w okolicznościach drastycznego wzrostu cen za materiały i usługi w branży budowlanej, jedyną szansą na uratowanie zabytku może być zwiększenie budżetu na realizację zadania. W związku z tym, po zweryfikowaniu oferty odpowiadającej wszystkim wymaganiom określonym w specyfikacji warunków zamówienia, podjęto decyzję o rozstrzygnięciu przetargu z wyłonieniem wykonawcy. Umowę z osobą reprezentującą przedsiębiorstwo podpisano w dniu 3 października br. w Urzędzie Miasta. Czas na wykonanie prac to 2 miesiące.

Planowany zakres prac

W ramach przedmiotowego zamówienia należy przeprowadzić roboty wykończeniowe i konserwatorskie wewnątrz budynku, w tym m.in.: wykonać tynki ścian oraz sklepienia, a następnie pomalować, uwzględniając odtworzenie ich pierwotnej kolorystyki; przygotować podłoża i posadzki, a następnie ułożyć na nich terakotę. W zakresie prac zewnętrznych, w specyfikacji zawarto m.in.: remont schodów oraz wejścia do budynku, uzupełnienie i zagruntowanie powierzchni elewacji oraz wykonanie ławy pod krawężniki położone wokół grobowca. Szczegółowe informacje o zakresie prac przewidzianych do realizacji w ramach niniejszego zadania wraz z dokumentacją projektową, znajdują się w serwisie BIP Urzędu Miasta w Uniejowie, na stronie ogłoszenia (link: ZP.271.23.2022 ES).

Na realizację niniejszej inwestycji samorząd pozyskał dotację w wysokości blisko 65 tys. zł, z budżetu Województwa Łódzkiego, w ramach programu ochrony zabytków. Pozostałe środki, niezbędne do sfinansowania inwestycji, pokryje gmina.

Rewitalizacja – etap I

Pierwszy etap rewitalizacji cerkwi w Uniejowie przeprowadzono na przełomie lat 2016-2017, również przy udziale środków pochodzących z budżetu Województwa Łódzkiego. Z zakresu najważniejszych prac podjęto wówczas wykonanie: posadzek (w tym przeciwwodnej posadzki w piwnicy), poziomej izolacji przeciwwilgociowej, nowych elementów ślusarskich (okienek stalowych, stalowej klapy do krypty, drzwi wejściowych) i rekonstrukcji krzyża. Ponadto, zdezynfekowano i wypełniono braki w tynkach elewacji wewnętrznej (wcześniej wyczyszczono ze starszych warstw farby), przeprowadzono remont schodów wejściowych i co najważniejsze – kompleksową wymianę pokrycia dachowego wraz z obróbkami blacharskimi (początkowy zakres inwestycji nie uwzględniał prac dekarskich, ale z uwagi na ujawniony w trakcie robót fatalny stan techniczny dachu, władze gminy podjęły się jego wymiany na nowy).

(MB)